Στην Ελλάδα οι Who ποτέ δεν κατάφεραν να απολαύσουν τη δόξα και την τιμή που τους αρμόζει για όσα κατάφεραν και το κυριότερο έφεραν στο rock ‘n’ roll. Πάντα (σχεδόν περισσότερο και από τους Kinks) θεωρούνταν σαν υπολειπόμενοι των Beatles και των Stones – το οποίο κυμαίνεται από άδικο έως και αστείο. Πέρα όμως από την όποια δική μου κρίση, το σίγουρο είναι ότι αυτή η μπάντα δεν χρειαζόταν ποτέ μα ποτέ υπερασπιστές και αυτό γιατί οι δίσκοι της και το κυριότερο τα live της ήταν η καλύτερη απόδειξη. Στα live οι Who ήταν από τις μπάντες οι οποίες ποτέ δεν καλόπιασαν το κοινό. Η στριφνή προσωπικότητα του Pete Townshed, η κυνικότητα με την οποία αντιμετώπιζε την ιδία την ύπαρξή του ο John Entwistle, ο μανιακός υπαρξισμός του Keith Moon και η φιλοσοφημένη στωϊκότητα του Roger Daltrey (αναγκασμένος ίσως από τη απολυτότητα με την οποία βίωναν τα γεγονότα και τις καλλιτεχνικές τους περσόνες οι υπόλοιποι τρεις) δεν επέτρεπε συνδιαλλαγές. Γι’ αυτό και οι ζωντανές ηχογραφήσεις αυτής της μπάντας ήταν πάντα πειστήριο της ύπαρξής της αλλά και της ίδιας της δύναμης του rock ‘n’ roll, ή ακόμα καλύτερα – για να τιμήσουμε τα ίδια τα λεγόμενά τους – του «maximum rhythm and blues» (αυτό πίστευαν ότι έπαιζαν και μάλλον είχαν απόλυτο δίκιο, ακόμα και κάτω από το πρίσμα μιας στυγνής μουσικολογικής ανάλυσης).
Δεν είναι τυχαίο ότι το Live At Leeds θεωρείται εδώ και σχεδόν 45 χρόνια μέσα στις καλύτερες live on mic αποτυπώσεις rock ‘n’ roll μπάντας, δίπλα σε κολοσσούς όπως το live του Jimi Hendrix στο Monterey, το live του Johnny Thunders στο TDK και τον πρώτο δίσκο των MC5. Και ενώ στο εν λόγω φεστιβάλ, αυτό της νήσου Wight τον Αύγουστο του 1970, ο ένας εκ των παραπάνω κυρίων – και μιλάω για τον δαμαστή της ταστιέρας – έκανε ένα μάλλον υποτονικό για τα δεδομένα του σόου (έπαιξε και σε μία εντελώς ακατάλληλη ώρα βέβαια, με έναν δαιμονισμένο αέρα να ταλανίζει όχι μόνο την αφάνα του αλλά και τον ίδιο τον ήχο όπως αυτός έφτανε στο κοινό), στον αντίποδα οι Who είχαν μια σιγουριά απίστευτη για το ποιοι είναι και πού βαδίζουν. Μόλις είχαν επιστρέψει άλλωστε από μία εκτενή περιοδεία στις Η.Π.Α., όπου έθεσαν με τις εμφανίσεις τους τα απόλυτα θεμέλια για τη διαχρονικότητα της εμπορικής τους ύπαρξης στη χώρα της αστερόεσσας, με όπλο όχι μόνο την απόλυτη βία και ενέργεια επί σκηνής, αλλά και το, πρωτόφαντο για τα rock ‘n’ roll δεδομένα, Tommy: η πρώτη rock ‘n’ roll όπερα είχε μόλις πριν από έναν χρόνο εκδοθεί, θέτοντας την έννοια των concept άλμπουμ και του art rock επί τάπητος. Γι’ αυτό και στην εμφάνισή των Who στο Isle Of Wight το Tommy καταλαμβάνει μερίδα του λέοντος στο ρεπερτόριο τους. Η έκδοση είναι διπλή οπότε η πλήρης έκταση της εμφάνισής τους είναι μπροστά στα ώτα μας προς κρίση. Καλό λοιπόν θα ήταν να έχετε επίγνωση του τι εστί Tommy, ώστε να παρακολουθήσετε την πορεία αυτής της ηχογράφησης.
Όχι βέβαια πως δεν μπορείτε να θαυμάσετε την ωμότητα της μπάντας και δίχως την παραπάνω πληροφορία. Κάθε άλλο. Η remastered διαδικασία επί των αναλογικών πρώτων πηγών καθιστά την απόλαυση εγγυημένη. Μπορείτε να ακούσετε το “I' m Free” για να καταλάβετε για ποιο λόγο ο Pete Townshed δεν είναι μόνο από τους πιο ευφυής συνθέτες στην ιστορία του ιδιώματος, αλλά και από τους πιο μάστορες ριφαδόρους πάνω στη σκηνή. Η φωνή του Daltrey αποδίδει απίστευτα αυτό το περίεργο κράμα εσωτερικής αναταραχής, απορίας, θυμού και αγγλικού σκωπτικού χιούμορ. Ο Keith Moon πάλι είναι, όπως πάντα, σεληνιασμένος αλλά απόλυτα ακριβής ακόμα και στα περίφημα «λαθεμένα» χτυπήματα του, ενώ ο Entwistle είναι πιο σταθερός και από τον Νέλσωνα στην ναυμαχία του Τραφάλγκαρ.
Ουδόλως τυχαίως ο Mick Jones (Clash) συνήθιζε να αναφέρει ότι «με τον Paul (Simonon) πηγαίναμε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 μόνο σε συναυλίες των Who. Ήταν οι μόνοι που δεν πέταγαν μαλακίες στο κοινό. Απλά έπαιζαν rock ‘n’ roll». Για του λόγου το αληθές τσεκάρετε την παρούσα έκδοση. Καθίστε σε σωστή (σε επίπεδο στερεοφωνίας) απόσταση από τα ηχεία σας με μία μπύρα ανά χείρας – οι Who είναι κατευθείαν απόγονοι του προλεταριακού pub και δεν χρειάζονται την οποιαδήποτε άλλη ουσία για να αντιληφθεί κάποιος τις πολλαπλές αναγνώσεις τους. Κάντε το και θα διαπιστώσετε ότι λίγη ώρα μετά θα αφήσετε το καινούργιο αμόρε σας να πάει σινεμά με τις φίλες της και – αν είσαστε εν τις ευλογίες του γάμου – ο γιος σας εκείνο το βράδυ θα πάρει ένα καλό μάθημα από τον πατέρα του για το τι εστί rock ‘n’ roll. Μην απορήσετε αν σωπάσουν οι Deftones από το δίπλα δωμάτιο. Long Live Rock ‘n’ Roll, κυρίες και κύριοι...
