Πίσω από το όνομα No-Man κρύβεται μια ιστορία που μας πάει πίσω στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Τότε, ο Steve Wilson των γνωστών και αγαπημένων μας Porcupine Tree, μαζί με τον Tim Bowness, σχημάτιζαν το συγκεκριμένο ντουέτο δίνοντάς του το απρόσωπο, και επιτρέψτε μου τον χαρακτηρισμό, άχρωμο όνομα No-Man. Είναι όμως άδικο να κρίνεις ένα συγκρότημα από το όνομα, όπως εξίσου άδικο φαντάζει να στέκεσαι στην πρώτη εντύπωση δίχως να εμβαθύνεις στην ουσία των πραγμάτων, ειδικά όταν σε αυτό το συγκρότημα δημιουργεί ένας άνθρωπος σαν τον Wilson, που επανειλημμένα έχει αποδείξει την καλλιτεχνική του αξία (και αναφέρομαι κυρίως στους Porcupine Tree).
Το Schoolyard Ghosts είναι ο έκτος δίσκος του βρετανικού ντουέτο και κατά γενική ομολογία ο πιο ώριμος και πιο πλήρης. Κρίση με την οποία, χωρίς να είμαι και ο πλέον ένθερμος fan τους, και θα συμφωνήσω. Πρόκειται για έναν δίσκο ο οποίος έχει μια ιδιόμορφη σχέση με την ταμπέλα «singer/songwriter». Με αυτό κυρίως εννοώ ότι τα συναισθήματα που εμπνέει, καθώς και ο απλός και λιτός τρόπος ανάπτυξης των περισσοτέρων κομματιών (βασισμένος σε ένα ή δύο όργανα) έχουν αρκετή συνάφεια. Υπάρχουν όμως κι αρκετές διαφορές. Κατ’ αρχάς, εδώ μιλάμε για ντουέτο και όχι για έναν σόλο καλλιτέχνη και κατά δεύτερον οι συνθέσεις μπορεί να παίρνουν ρυθμό και μελωδία από την κιθάρα ή το πιάνο του Wilson και τη φωνή του Bowness, αλλά οι συνθέσεις καθίστανται πλουσιότερες με την προσθήκη πνευστών, κρουστών και εγχόρδων (υπάρχουν αρκετές συνεργασίες με μέλη των Porcupine Tree, King Crimson, Hatfield And The North κ.α.), που χρησιμεύουν συνήθως για να χρωματίζουν τις συνθέσεις (υπάρχουν βέβαια και στιγμές όπου η παρουσία τους γίνεται εντονότερη). Έπειτα, η μουσική προσωπικότητα των δύο συνεργατών διαθέτει και ένα progressive στοιχείο, που είναι αρκετά εμφανές με τον τρόπο του και δεν ταιριάζει και τόσο με το σύνηθες ύφος των singer-songwriters.
Ο δίσκος, λοιπόν, ξεκινάει με το “All Sweet Things”, τραγούδι σοφά τοποθετημένο στην αρχή, μιας και, αφενός, η αισθητική του ταιριάζει απόλυτα με το σύνολο (μια ονειρική μελωδία στο πιάνο συνοδευόμενη από ακουστική κιθάρα και έγχορδα που δίνουν μια μελαγχολική βαρύτητα), δίνοντας επομένως στον ακροατή ένα αρκετά πιστό δείγμα της συνέχειας, και, αφετέρου, δίνει βάση στον τίτλο, Schoolyard Ghosts, αφού θα μπορούσε όντως να αποτελέσει το ιδανικό άκουσμα για μια γλυκιά αναπόληση των προσωπικών φαντασμάτων της σχολικής ηλικίας του καθενός από μας. Η συνέχεια με το “Beautiful Songs You Should Know” ακολουθεί το ίδιο μοτίβο, αν και κάπως πιο απλοποιημένο, ενώ με το “Pigeon Drummer” το σκηνικό δείχνει να αλλάζει ξαφνικά, με το industrial/progressive ξεσπασμά του να έρχεται περίπου σαν κεραυνός εν αιθρία, μιας που ούτε η προϋπάρχουσα ηρεμία, ούτε η σχεδόν ambient εισαγωγή προμηνύανε κάτι τέτοιο. Μια αλλαγή πάντως παροδική, καθώς το υπόλοιπο του δίσκου κινείται στα θεσπισμένα εξ’ αρχής λυρικά και ονειρικά πλαίσια. Δυνατές στιγμές του δίσκου, σε συναισθηματικό αυτή τη φορά επίπεδο, είναι και το 13λεπτο “Truenorth”, που, αν και η διάρκειά του ίσως να είναι κατατί μεγαλύτερη από την «ωφέλιμη», αποτελεί ένα σύνολο εμπνευσμένων ιδεών και εξαιρετικής ενορχήστρωσης – με τα πάντα σοβαρά έγχορδα και το παιχνιδιάρικο φλάουτο να συμπληρώνουν την κιθάρα και τα πλήκτρα – καθώς και το αριστουργηματικά σκοτεινό “Mixtaped”, με τη μελαγχολικά άδεια μουσική να δημιουργεί το χαλί για τις ψιθυριστές εξομολογήσεις του Tim Bowness.
Σε καμία περίπτωση το Schoolyard Ghosts δεν αγγίζει την σφαίρα του αριστουργήματος, καθώς μπορεί, όταν φτάσει στο τέλος του, να έχεις την αίσθηση ότι άκουσες έναν πραγματικά καλό δίσκο με κάποιες εξαιρετικές συνθέσεις, όμως αισθάνεσαι κάπως κουρασμένος να ξαναπατήσεις το play. Ίσως γιατί από την αρχή είναι σαφή τα μουσικά και συναισθηματικά του όρια, δίχως να γίνονται σοβαρές προσπάθειες να ξεφύγει από αυτά (με την εξαίρεση του “Pigeon Drummer”). Ίσως πάλι γιατί οι μουσικές αναφορές του θεωρούνται (και μάλλον είναι) κάπως ξεπερασμένες. Όπως και να έχει, πρόκειται για έναν δίσκο το επίπεδο του οποίου συνάδει με το μουσικό μέγεθος των δημιουργών του και μπορεί να μιλήσει – με ορισμένα κομμάτια – στην ψυχή του ακροατή του, θυμίζοντας ίσως τον τρόπο που είχε βρει ο πανούργος Steve Wilson να μεταφέρει εκεί τις ιδέες του, πίσω στα καλά χρόνια των Porcupine Tree.
