Έφτασε και στην Ελλάδα, με μεγάλη ομολογουμένως καθυστέρηση, η συλλογή με την οποία η εταιρεία world μουσικής Cumbancha σύστησε και διεθνώς το πολυπλατινένιο φαινόμενο της σύγχρονης ισραηλινής μουσικής που ακούει στο όνομα Idan Raichel. Ο νεαρός Raichel έχει, από το 2002 οπότε και δραστηριοποιήθηκε δισκογραφικά, φέρει τα πάνω κάτω, ανακατεύοντας παραδοσιακά εβραϊκά μοτίβα με electronica αναφορές και με τις τραγουδιστικές παραδόσεις των Εβραίων της Υεμένης, των Αράβων της Παλαιστίνης, ακόμα δε και με δάνεια προερχόμενα από τη Καραϊβική Θάλασσα (και ειδικότερα το Σουρινάμ).
Όπως αποδεικνύει η παρούσα συλλογή - με επιλογές από τα δύο ως τώρα albums των Idan Raichel Project (Idan Raichel Project - 2002, Mimaamakim - 2005) συν ένα dvd με τα video-clips της μπάντας - το παραπάνω χαρμάνι είναι μουσική υψηλής στάθμης. Eμένα τουλάχιστον με έκανε να αφήσω τη συλλογή στην άκρη και να αρχίσω να ψάχνω το ίντερνετ για τα δύο πλήρη album του group. Κι αυτό γιατί, παρά το ακατάληπτο στα αυτιά μου των στίχων, ο Raichel και οι συνεργάτες του τραγουδούν τον έρωτα και τις χαρές και λύπες της ζωής με μια τέτοια γοητεία, που με ευκολία καταργεί τα σύνορα των πολιτισμών κάνοντάς σε να ταυτίζεσαι με τις άγνωστες ιστορίες τις οποίες ακούς. Μεγάλο, βέβαια, ρόλο σε αυτό παίζει και το δυτικό ηλεκτρονικό υπόβαθρο στο οποίο ο Raichel τοποθετεί - με μεγάλο σεβασμό - όλες αυτές τις παραδόσεις τις οποίες ανακατεύει. Γιατί είναι φανερό ότι έχει φτιαχτεί με αβίαστη δυτική αισθητική και όχι με κάποιο πλάνο για να αρέσει σε δυτικά αυτιά.
Ως σπουδαιότερο δείγμα των παραπάνω θα διάλεγα τρία τραγούδια: το “Im Tachpetza”, όπου ο 76χρονος Yihia Tsubara παρέα με τον γιο του Shalom Tsuberion οδηγούν τις θρησκευτικές παραδόσεις των Εβραίων της Υεμένης σε ένα εκπληκτικό κρεσέντο με ηλεκτρονικά beats• το εκπληκτικό “Hinach Yafah”, έναν ύμνο στον έρωτα βασισμένο στο Άσμα Ασμάτων• και, τέλος, το “Be’Yom Shabbat”, όπου νιώθεις λες και βρέθηκες σε μια ονειρική συνάντηση του παραδοσιακού εβραϊκού τραγουδιού με τη hip hop αισθητική. Πέρα από αυτά αξίζει ακόμα να προσέξετε το όμορφο “Mi’ Ma’ Amakim”, το ράθυμο, ταξιδιάρικο “Bo’ee” και βέβαια την εκπληκτική εκτέλεση της Mira Anwar Awad στο αραβικών αποχρώσεων “Azini”, το οποίο μου θύμισε τα όσα έκανε, κάποτε, η Natacha Atlas στις πιο διαλεχτές της δουλειές. Αδυναμίες εντόπισα μόνο στις επιχειρούμενες μίξεις με τις παραδόσεις της Καραϊβικής και της Νότιας Αφρικής. Γιατί τόσο το “Brong Faya”, όπου τραγουδάει ο Σουριναμέζος Sergio Braams, όσο και το “Siyaishaya Ingoma”, με φωνητικά του Νοτιοαφρικανού Bongani Xulu, ακούγονται ως τολμηρές, μα αναιμικές, απόπειρες ενοποίησης πολύ αταίριαστων πραγμάτων.
Κατά τα άλλα πάντως, η συλλογή αυτή είναι γεμάτη με μουσική που και εύκολα (και, το κυριότερο, ανεπιτήδευτα) μπορεί να περάσει στη Δύση και πλούσιες ακουστικές εμπειρίες να κομίσει στα δυτικά αυτιά. Μια πολύ καλοδεχούμενη έκπληξη από το Ισραήλ, που μπορεί να κινείται στην περιφέρεια του Δυτικού πολιτισμού, οπωσδήποτε όμως βρίσκει κατά καιρούς μερικούς θαυμάσιους τρόπους επικοινωνίας μαζί του.
