Δύο χρόνια μετά το Deadwing και το Lazarus, το καινούριο πόνημα των Porcupine Tree ξεφεύγει από το έντονο pop φλερτάρισμα των δύο προηγούμενων album και επιστρέφει στο χαρακτηριστικό, ψυχεδελικό progressive ήχο τους. Το Fear of a Blank Planet είναι το 50λεπτο νήμα που συνδέει 6 κομμάτια, καθένα από τα οποία αποτελεί ξεχωριστή πράξη ενός μουσικού έργου που ακολουθεί το σχήμα οργή/θυμός - απογοήτευση - απόκτηση συνείδησης - αλλαγή - απελευθέρωση.
Όπως κάθε αυθεντικό καλλιτεχνικό προϊόν, το Fear of a Blank Planet φτάνει στην κάθαρση, με το Steven Wilson να βουτά στο σκοτάδι του νεανικού ψυχισμού τον ποτισμένο με αυτοβιογραφικά στοιχεία χρωστήρα του, και ν’ αποτυπώνει τη νωθρότητα μιας γενιάς που φορτώθηκε στις πλάτες της τα απωθημένα και τα λάθη των προηγούμενων γενεών και έμεινε μόνη της στο πουθενά χωρίς ελπίδα και πρότυπα. Μιας γενιάς που προσπαθεί να καταπνίξει την ανία και την έλλειψη νοήματος στη ζωή της μέσω της τεχνολογίας (“X-box is a God to me, a finger on the switch, my mother is a bitch…”), που βλέπει MTV και παίρνει χάπια, σε μια αγωνιώδη προσπάθεια να βρει πού ανήκει και να αναδείξει τη δική της ταυτότητα.
Το πρώτο και ομότιτλο κομμάτι (“Fear of a blank planet”), ξεκινώντας με ένα επίμονο riff στο οποίο πατούν drums και keyboards, δημιουργεί μια εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στην οργή που ζητά να εκτιναχτεί και την αδράνεια που αποκοιμίζει κάθε αντίδραση. Το "My Ashes" είναι μια ελεγεία πάνω στην απώλεια και τη μετάνοια που συντελεί στο κλείσιμο σε ένα προσωπικό σύμπαν -το οποίο γίνεται το μόνο καταφύγιο από τον εχθρικό έξω κόσμο. Το επικό "Anesthetize", γνωστό και ως beast λόγω της διάρκειάς του (17 περίπου λεπτά) αναλαμβάνει το ρόλο του κεντρικού κομματιού, περιέχοντας μέρη με διαφορετικές μελωδίες και tempo που βασίζονται σε θορυβώδεις κιθάρες και ρυθμική ποικιλοτροπία. Το μελαγχολικό "Sentimental" κραυγάζει το φόβο μπροστά στη φθορά με το διακριτικό σόλο πιάνο (“I never wanna be old”..), τo μινιμαλ "Way out of here" διαθέτει απίστευτα κιθαριστικά σόλο και συρτά φωνητικά που υπνωτίζουν, ενώ το "Sleep together" γίνεται το λυτρωτικό έναυσμα για την οριστική φυγή ("This means out, this is your way out, leave no trace, Let’s leave forever…").
To Fear of a Blank Planet είναι ένα πραγματικά αξιόλογο album συνοψίζοντας όλες τις ηχητικές αρετές των Porcupine Tree, ιδανικό για άκουσμα από την αρχή μέχρι το τέλος καθώς διαθέτει συνοχή και συνέχεια, με όλες τις ρυθμικές και μελωδικές διακυμάνσεις να ακολουθούν με μια φυσική αναγκαιότητα, όχημα πολυδιάστατων μουσικών ιδεών και συναισθημάτων.
