Η κρητική λύρα, όπως και τα περισσότερα παραδοσιακά μας όργανα, είναι ταυτισμένη με άνδρες μουσικούς. Στη λέξη άλλωστε «λυράρης» εύκολα ανακαλεί κανείς μια πληθώρα εξωφύλλων δημοτικών και νεο-δημοτικών δίσκων με μουστακαλήδες ντυμένους με κρητικές φορεσιές και φωτογραφημένους με τις λύρες τους στο χέρι. Ανδροκρατούμενη βλέπετε η ελληνική κοινωνία της υπαίθρου, δεν άφηνε περιθώρια στις γυναίκες να μπούνε στα «μυστικά» της μουσικής δημιουργίας, επιτρέποντάς τους την είσοδο μονάχα στη σφαίρα του τραγουδιού. Ιστορία πιο παλιά από όσο μπορεί να φανταστεί κανείς - ο ποιητής Στέφανος Σαχλίκης τον 14ο αιώνα αφήνει μάλιστα να εννοηθεί ότι ήταν μεγάλη απρέπεια να «κρούει» κανείς τη λύρα σε μια γυναίκα. Οι καιροί όμως αλλάζουν γοργά και ήταν έτσι ζήτημα χρόνου να πέσει και αυτό το οχυρό. Πλέον λοιπόν υπάρχουν και γυναίκες λυράρισες στην Κρήτη και μία από αυτές - η πιο διάσημη - είναι και η Τασούλα του παρόντος album. Το Ταξίδεψέ Με είναι ένα διπλό cd, με κάκιστη, εκ μέρους της ΜΒΙ, έκδοση. Εξαιτίας της, πολλοί έχουν ξεγελαστεί νομίζοντας ότι αποτελεί album της Τασούλας, ενώ στην ουσία αποτελεί μια επανέκδοση των albums Μου Λείπεις (2001) και Για Μένα (2005), με τα συνολικά 24 τραγούδια αυτών των δύο ατάκτως σκορπισμένα σε δύο cd. Και πώς βέβαια να μην την πατήσουν οι άνθρωποι, έτσι όπως απουσιάζει κάθε χρονολογικό στοιχείο και κάθε σχετική αναφορά - ίσα-ίσα τους τίτλους των τραγουδιών περιέχει το βιβλιαράκι και τα ονόματα των συντελεστών. Θα ήθελα επίσης να σταθώ και στο κάκιστο artwork, που αναπαράγει για χιλιοστή φορά το γνωστό κλισέ «φωτογραφία του καλλιτέχνη με τη λύρα στο χέρι», αν και ξέρω πως το κατεξοχήν αγοραστικό κοινό τέτοιων δίσκων παραείναι συντηρητικό για να του αρέσει κάποια καινοτομία στο θέμα. Για να περάσουμε όμως κάποια στιγμή και στο καλλιτεχνικό κομμάτι της υπόθεσης και την αποτίμησή του, η Τασούλα ομολογώ πως με ταλαιπώρησε πολύ μέχρι να αποφασίσω με πόσο θα έπρεπε να την αξιολογήσω. Κι αυτό όχι λόγω της δίωρης διάρκειας του ταξιδιού, αλλά εξαιτίας της διαδρομής, που ήταν γεμάτη σκαμπανεβάσματα, λακκούβες και κακοτράχαλες στροφές. Αναμφίβολα το «όχημα» της Τασούλας είναι γερό και αντέχει: πρόκειται για μια πλήρη παραδοσιακή τραγουδοποιό, η οποία είναι ικανή τόσο ως οργανοπαίκτρια και συνθέτρια, όσο και ως τραγουδίστρια. Νομίζω μάλιστα πως στο τραγούδι βρίσκεται και το δυνατότερο «χαρτί» της, γιατί η φωνή της διαθέτει μια γοητευτική απαλότητα και μια αβίαστη αισθησιακότητα, στοιχεία που εύκολα σε κερδίζουν. Ακούστε τη να διασκευάζει το “Ανάθεμά Σε”, ένα από τα ωραιότερα τραγούδια του Παντελή Θαλασσινού (και τα δυσκολότερα για να τ’ ακούσεις από άλλη φωνή) και θα με θυμηθείτε. Δεν φτάνει βέβαια τον Θαλασσινό, όμως κατορθώνει να σταθεί μια χαρά και να βάλει και κάτι τις το δικό της. Υπάρχει όμως και ένα βασικό ερώτημα: γιατί, όταν έχεις ένα τόσο καλό «αμάξι», να το ταλαιπωρείς σε κακοτράχαλους χωματόδρομους, αντί να το βγάλεις να τρέξει σε δρόμους άλλων ποιοτήτων και επιδόσεων; Γιατί μια ταλαντούχα, σε τόσους τομείς, γυναίκα να σκορπίζεται υπηρετώντας ένα νεο-παραδοσιακό κρητικό τραγούδι δίχως αιχμές και ουσία; Ένα τραγούδι που ουσιαστικά είναι δευτεροκλασάτο «έντεχνο» παιγμένο σε λύρες, ενορχηστρωμένο σε παραδοσιακά όργανα (λαούτα, μαντολίνα, τουμπελέκια) και ερμηνευμένο με κρητική προφορά και «χρώμα» (“Κόρη Τση Δροσερής Αυγής”, “Αντάρτισσα Καρδιά”, “Στην Αγκαλιά Τση Θάλασσας”); Ομολογουμένως δεν πρόκειται για τραγούδια προσβλητικά: τα στιχάκια είναι συχνά έξυπνα και κρατάνε ένα minimum επίπεδο (“Αγάπη”, “Φοβούμαι Μη Σε Χάσω”, “Μου Λείπεις”). Ταυτόχρονα, όμως, το υλικό διακρίνεται για την επιπεδότητά του, τη μονοτονία του και την αδυναμία του να ξεφύγει από φθαρμένες φόρμες. Χιλιοφορεμένες λέξεις φοριούνται για μία ακόμα φορά και κλισέ ενορχηστρώσεις αναπαράγονται με καρμπόν, παρασέρνοντας, τελικά, ακόμα και τις ερμηνείες της Τασούλας, εγκλωβίζοντάς τη σε μια συγκεκριμένη ερμηνευτική μανιέρα. Δύο δίσκους με διαφορά 4 χρόνων υποτίθεται πως ακούμε εδώ, και νιώθεις λες και ακούς ένα ίδιο πράγμα από την αρχή ως το τέλος. Εδώ υπάρχουν δυνατότητες για πολλά πράγματα. Χρειάζονται όμως γενναίες τομές, που ίσως η Τασούλα να μην είναι σε θέση να κάνει, αφού δραστηριοποιείται (και κερδίζει τα προς το ζην) μέσα σε μια κραταιά νέο-παραδοσιακή νοοτροπία, που δεν επιτρέπει αποκλίσεις από τα κλισέ της και διόλου δεν νοιάζεται για ενστάσεις σαν τις δικές μου. Μια νέα κοπέλα πάντως, η οποία έχει ως σημεία αναφοράς της τον Ξυλούρη, τον Σκορδαλό και τον Μουντάκη (όπως έχει δηλώσει σε συνέντευξή της), σίγουρα αντιλαμβάνεται ότι το τραγούδι που υπηρετεί δεν είναι της ίδιας στάθμης με τα όσα τη σημάδεψαν. Μένει να θέσει τα δικά της γιατί και να δει τι μπορεί να κάνει για αυτό…
